بازگشت
تركيه چهل سال در اتاق انتظار
تهيه و تدوين از امير بغلاني تهيه و تدوين از امير بغلاني

تركيه چهل سال در اتاق انتظار

  

وقتى طياره حامل رجب طيب اردوغان نخست وزير تركيه در نخستين روز زمستان سال گذشته بر فراز آسمان تركيه ظاهر شد جمعيت منتظر در فرودگاه فرياد هلهله و شادى سر دادند. نخست وزير و همراهانش از هواپيما پياده شدند و جمعيت ذوق زده در زمستانى سرد فرياد اردوغان _ اردوغان سر دادند. گروهى از طرفداران دوآتشه حزب حاكم عدالت و توسعه با در دست گرفتن پرچم كشورشان به خيابان  ها ريختند و به جشن و پايكوبى پرداختند. فرداى همان روز بسيارى از روزنامه هاى تركيه با درج گوشه هايى از مراسم شادى ملت تركيه از رجب طيب اردوغان به عنوان سلطان محمد فاتح دوم نام بردند و او را سزاوار ستايش دانستند.شادى مردم تركيه از دستاورد مهمى بود كه اردوغان و يارانش از نشست ۱۷ دسامبر سال ۲۰۰۴ به دست آورده بودند.در حالى كه در نشست ۱۷ دسامبر سال گذشته بروكسل بحران قبرس موجب سرسختى و مقاومت رهبران اتحاديه اروپا به ويژه ژاك شيراك و گرهارد شرودر براى موافقت با آغاز گفت وگوها با تركيه شد اما اردوغان به اروپايى ها اطمينان داد كه به بحران ۳۰ ساله قبرس خاتمه خواهد داد. اينگونه بود كه رهبران ۲۵ كشور اروپايى تاريخ سوم اكتبر ۲۰۰۵ را براى آغاز رسمى گفت وگو هاى اتحاديه اروپا با تركيه تعيين كردند. در واقع اروپايى ها براى حل بحران قبرس حدود ۱۰ ماه به رهبران تركيه مهلت دادند و حل اين بحران را پيش شرط اصلى گفت وگوها اعلام كردند. در آن هنگام بسيارى از ترك ها خوشبينانه به مسائل نگريسته و تركيه را يك كشور اروپايى دانستند. آنها از رجب طيب اردوغان به دليل موفقيتى كه در بروكسل به دست آورده بود بسان يك قهرمان ملى استقبال كردند اما هواداران الحاق تركيه نمى دانستند كه الحاق اين كشور به باشگاه كشورهاى اروپايى به اين آسانى ها نخواهد بود.بررسى رويدادها و تحولات ميان تركيه و اتحاديه اروپا پس از ۱۷ دسامبر ۲۰۰۴ نشان از آن دارد كه جو حاكم عليه ترك ها است و اين كشور به اين زودى ها اروپايى نخواهد شد. نخستين ضربه زمانى به تركيه وارد شد كه پاپ ژان پل دوم رهبر كاتوليك هاى جهان كه اصالت پولندی داشت درگذشت. او كه از هواداران پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا بود جاى خود را به پاپ بنديكت شانزدهم داد. اين آلمانى سرسخت با عضويت تركيه در باشگاه مسيحيان به شدت مخالف است.ضربه بعدى رد قانون اساسى اتحاديه اروپا در كشورهاى فرانسه و هالند بود. تركش هاى راى منفى هالندى ها و فرانسوى ها به ترك ها هم برخورد كرد. بلافاصله پس از شكست ناباورانه همه پرسى در اين دو كشور مطبوعات اروپا موضعگيرى هاى تندى عليه تركيه كردند. بار ديگر بحث جدى همه پرسى براى الحاق تركيه به اتحاديه اروپا بر سر زبان  ها افتاد. با در نظر گرفتن راى منفى شهروندان فرانسوى و هالندى به قانون اساسى اتحاديه اروپا پرسشى كه فراروى ما قرار مى گيرد اين است در صورتى كه عضويت تركيه در اتحاديه اروپا به همه پرسى گذاشته شود چه اتفاقى خواهد افتاد؟ترديدى نيست كه در آن صورت ترك ها با مشكل جدى روبه رو خواهند شد اما اگر از اين دو رويداد مهم و تاثيرگذار بگذريم بحران قبرس همچنان به عنوان معضل حل نشده و هميشگى بر روابط تركيه و اتحاديه اروپا سايه انداخته است. نخست وزير تركيه براساس قولى كه در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۴ به رهبران اتحاديه اروپا داد موظف شد پروتكل توسعه همكارى گمركى با ۱۰ كشور جديد اتحاديه اروپا را كه قبرس هم جزء آنها است امضا و آن را عملى و اجرايى كند. عدم اجراى پروتكل همكارى هاى گمركى با ۱۰ كشور جديد عضو اتحاديه اروپا به معناى مخالفت انقره با قوانين حاكم بر اين اتحاديه تلقى مى شد، در آن صورت تركيه خود را در مقابل اتحاديه اروپا قرار مى داد. بحران زمانى عميق تر شد كه دولت قبرس اعلام كرد در صورت عدم پايبندى انقره به تعهدات خود نيكوسيا مانع شروع مذاكرات الحاق اين كشور به اتحاديه اروپا خواهد شد. سرانجام دولت تركيه تحت فشارهاى اتحاديه اروپا به ويژه يونان و قبرس پروتكل الحاقى قرارداد وحدت گمركى با اتحاديه اروپا را در جولاي سال جارى امضا كرد. با امضاى اين پروتكل توپخانه رسانه هاى مخالف حزب حاكم عدالت و توسعه فعال شد. دولت رجب طيب اردوغان كه به شدت تحت فشار محافل داخلى قرار گرفته بود با ارسال نامه اى براى رهبران اتحاديه اروپا تاكيد كرد امضاى اين پروتكل به معناى شناسايى بخش يونانى نشين قبرس نيست. موضع گيرى تازه انقره در برابر بحران قبرس موجب شد تا زمان مهمى از نشست غيررسمى وزراى امور خارجه اتحاديه اروپا در لندن به اين موضوع اختصاص يابد.اما هنوز دولت تركيه در كش و قوس بحران قبرس بود كه برگزارى همايش قتل عام ارامنه در سال ۱۹۱۵ در تركيه موجب ايجاد دردسر تازه براى رهبران اين كشور شد. باز هم مخالفان، دولت را به دليل صدور مجوز براى برگزارى اين همايش بمباران تبليغاتى كردند. اما اوضاع زمانى براى ترك ها وخيم تر شد كه پارلمان اروپا با تصويب طرحى خواهان اعتراف تركيه به رويدادهاى سا ل هاى ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۸ ميان ارامنه و دولت عثمانى تحت عنوان قتل عام ارامنه شد. تصويب اين طرح خشم حاكمان تركيه را برانگيخت. به هر روى ترك ها براى پيوستن به اتحاديه اروپا چهار دهه است كه در اتاق انتظار نشسته اند. بحران قبرس، مسئله كردها و اقليت   هاى ديگر و بحث قتل عام ارامنه در اپريل ۱۹۱۵ به وسيله تركان عثمانى تنها سه مانع بزرگ اين كشور در اروپايى شدن است. از اين رو انتظار اينكه در آينده اى نزديك اين كشور به عضويت اتحاديه اروپا درآيد انتظارى بيهوده است.

 


استفاده از منابع خبری
October 10th, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی